Robotik Prostat Ameliyatı Sonrası Cinsellik

Robotik prostat ameliyatı sonrası cinsellik, hastalar ve eşleri için oldukça merak edilen ve önemli bir konudur. Bu konuda bilinçli olmak, beklentileri doğru yönetmek açısından faydalıdır. İşte temel başlıklar halinde detaylar;

Robot yardımlı radikal prostatektomi (RALP), lokalize prostat kanseri tedavisinde sıklıkla tercih edilen minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Ancak cerrahi sonrası erektil disfonksiyon (ED) ve ejakülasyon bozuklukları gibi cinsel fonksiyon bozuklukları, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilmektedir. Bu derlemede, RALP sonrası cinsel fonksiyonun etkilenme mekanizmaları, risk faktörleri, sinir koruyucu teknikler, rehabilitasyon protokolleri ve güncel tedavi yaklaşımları ele alınmıştır.

Robotik prostat ameliyatı sonrası cinsellik, hastaların yaşam kalitesini etkileyebilecek önemli bir faktördür. Radikal prostatektomi, özellikle genç yaşta lokalize prostat kanseri tanısı alan erkeklerde küratif bir tedavi yöntemidir. Robot yardımlı tekniklerle yapılan operasyonlar, daha az invaziv olmaları, kan kaybının daha az olması ve daha hızlı iyileşme süreci gibi avantajlar sunmasına rağmen, cerrahi sonrası cinsel disfonksiyon hala önemli bir komplikasyon olarak karşımıza çıkmaktadır. Postoperatif cinsel yaşam, sadece erektil fonksiyon değil, aynı zamanda libido, orgazm kalitesi ve ejakülasyon fonksiyonunu da kapsamaktadır.

Robotik Prostat Ameliyatı (Robotik Radikal Prostatektomi) Nedir?

Robotik prostat ameliyatı, prostat kanseri tedavisinde uygulanan modern ve hassas bir cerrahi yöntemdir. Prostat bezi ve çevresindeki bazı dokular robotik cerrahi ile çıkarılır. Bu sayede hastalar daha az ağrı, daha kısa iyileşme süresi ve daha az komplikasyon ile karşılaşır.

Robotik Prostat Ameliyatı Sonrası Cinsellik Nasıl Etkilenir?

Robotik prostat ameliyatı sonrası cinsellik, sinir koruma durumuna ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak farklı şekillerde etkilenebilir.

Robotik prostat ameliyatı sonrası cinsellik ve etkilenme mekanizmaları şu şekildedir; 

Ereksiyon (Sertleşme)

• Prostatın çevresindeki sinirler ereksiyondan sorumludur.

• Bu sinirler ameliyat sırasında korunmaya çalışılır (sinir koruyucu cerrahi).

• Yaşınız, genel sağlığınız ve ameliyat öncesi cinsel fonksiyonunuz da etkileyici faktörlerdir.

• Ereksiyon zamanla geri dönebilir, ancak sabır ve destekleyici tedaviler gerekebilir.

Orgazm ve Boşalma

• Orgazm hissi genellikle korunur.

• Ancak meni gelmez, çünkü meni üreten bezler de çıkarılmıştır. Buna “kuru orgazm” denir.

• Bu durum sağlığa zararlı değildir.

Cinsel İstek (Libido)

• Cinsel istek genellikle etkilenmez.

• Ancak ilk dönemlerde moral bozukluğu ve kaygılar isteği azaltabilir.

Robotik Prostatektomi ve Ereksiyon Sinirlerinin Korunması

Robotik prostat ameliyatı sonrası cinsellik hastalar açısından en çok merak edilen konulardan biridir. Bu ameliyat sırasında prostat bezi çıkarılırken, sertleşmeden sorumlu sinirler etkilenebilir. Sinir koruyucu teknikler kullanılsa bile geçici ya da kalıcı ereksiyon problemleri yaşanabilir. Ameliyat sonrası dönemde uygun tedavi ve sabırla cinsel fonksiyonun geri kazanılması mümkündür.

Prostat çevresindeki nörovasküler demetler, erektil fonksiyonun korunmasında kritik rol oynar. Robotik cerrahi, üç boyutlu görüntüleme ve hassas diseksiyon kabiliyeti sayesinde bilateral sinir koruyucu yaklaşımlara daha uygun bir zemin hazırlar. Sinir koruyucu tekniklerin uygulanabilirliği; hastanın yaşına, tümörün lokalizasyonuna ve Gleason skoruna bağlı olarak değişmektedir.

Erektil Disfonksiyonun Mekanizması

Radikal prostatektomi sonrası erektil disfonksiyonun mekanizması, cerrahi sırasında penise giden sinirlerin ve damarların etkilenmesiyle ortaya çıkar. Sertleşmeden sorumlu olan nörovasküler demetler, prostat bezinin her iki yanında yer alır. Ameliyat sırasında bu sinirlerin zarar görmesi ya da tamamen çıkarılması durumunda, beyin ile penis arasındaki sinir iletişimi kesilir ve ereksiyon refleksi bozulur. Ayrıca penise giden damarlar da etkilenebileceği için, penis dokusuna yeterli kan dolmaz. Bu durum, zamanla peniste oksijen eksikliğine bağlı yapısal değişikliklere (fibrozis) ve sertleşmenin daha da zorlaşmasına neden olabilir. Sinir koruyucu teknikler kullanılsa bile, sinirler ameliyat sırasında gerilebilir veya geçici olarak fonksiyon kaybı yaşayabilir. Bu yüzden ameliyat sonrası dönemde sinir iyileşmesi ve damar sağlığını destekleyici tedaviler önem taşır.

Ameliyat Sonrası Cinsel Fonksiyonun Geri Kazanımı: Risk Faktörleri

Radikal Prostatektomi Sonrası Cinsel Fonksiyon İçin Tedavi ve Rehabilitasyon

Robotik prostat ameliyatı sonrası cinsellik, doğru tedavi ve destekle büyük ölçüde geri kazanılabilir. Ameliyat sonrası erektil disfonksiyon gelişen hastalarda, cinsel fonksiyonun geri kazanılabilmesi için erken dönemde başlanan tedavi ve rehabilitasyon süreci büyük önem taşır. Bu sürecin amacı sadece sertleşmeyi sağlamak değil, aynı zamanda sinir ve damar yapılarının iyileşmesini destekleyerek kalıcı fonksiyon kaybını önlemektir.

Oral Tedaviler (PDE5 İnhibitörleri)

• Sildenafil (Viagra), Tadalafil (Cialis) gibi ilaçlar kullanılır.

• Kan akımını artırarak penisin oksijenlenmesini sağlar.

• Sinir koruyucu cerrahi yapılan hastalarda daha etkili olabilir.

• Genellikle ameliyattan birkaç hafta sonra başlanır.

Vakum Erektil Cihazları 

• Silindir ve pompa yardımıyla penise kan dolmasını sağlar.

• Mekanik bir çözüm olmasının yanı sıra rehabilitatif etkisi de vardır.

• Günde 1 kez düzenli kullanım, penis dokusunun sağlığını korumaya yardımcı olabilir.

Penil Enjeksiyon Tedavileri

• Alprostadil gibi ilaçlar doğrudan penise enjekte edilir.

• Etkisi güçlüdür, ancak uygulama tekniği öğrenilmelidir.

• Oral ilaçlardan fayda görmeyen hastalarda ikinci basamak olarak tercih edilir.

Penil Protez (Kalıcı Çözüm)

• Diğer yöntemlerle başarı sağlanamayan hastalarda uygulanır.

• Ameliyatla penise yerleştirilen mekanik bir sistemdir.

• Doğal görünümlü, tatmin edici ve kalıcı bir çözümdür.

Psikolojik Destek ve Cinsel Terapi

• Kaygı, özgüven eksikliği ve performans stresi tedavi başarısını olumsuz etkileyebilir.

• Bireysel ya da çift terapisi, cinsel rehabilitasyonun önemli bir parçasıdır.

• Eşin destekleyici yaklaşımı, iyileşme sürecini olumlu etkiler.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

• Sigaranın bırakılması, alkolün sınırlandırılması

• Düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme

• Diyabet ve hipertansiyon gibi hastalıkların iyi kontrolü

Tedaviye erken başlanması, sabırlı olunması ve kişiye özel bir planla ilerlenmesi, cinsel fonksiyonun geri kazanılma şansını artırır. Bu süreçte hasta ve eşinin bilgilendirilmesi, motivasyonu yüksek tutması son derece önemlidir.

Sonuç

Robotik prostat ameliyatı sonrası cinsellik fonksiyonlarının korunması ve geri kazanımı, multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Cerrahi teknik, hasta faktörleri ve postoperatif rehabilitasyon protokolleri bu sürecin en önemli belirleyicileridir. Güncel veriler, sinir koruyucu cerrahinin ve erken rehabilitasyonun uzun dönem cinsel fonksiyon üzerine olumlu etkilerini göstermektedir. Ancak, her hastanın süreci bireyselleştirilmelidir.

Prof. Dr. Yusuf İLBEY

Üroloji Uzmanı

Kaynaklar:

1. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4526602/
2. https://truenorth.movember.com/sex-after-prostate-cancer/learn/treatments/radical-prostatectomy/